Buổi họp mặt thân mật và giới thiệu sách "Phóng viên ảnh Nick Ut - Huyền thoại giản dị" diễn ra vào lúc 14g30 ngày 23/4 tại Napa Velley USD (128A Nguyễn Thị Minh Khai, P,6, Q.3, TP.HCM)
Chúc mừng "nhân vật" sách lừng danh, chúc mừng và cảm ơn bạn ảnh đồng nghiệp GIản Thanh Sơn, người đã có lòng tập hợp những bài viết của bạn bè, đồng nghiệp về huyền thoại giản dị Nick Út, người anh, bạn đồng nghiệp lớn của chúng ta.
Đăng lại bài viết về Nick Ut của Đỗ Ngọc tui trên báo Tuổi Trẻ Chủ Nhật năm 2003 được in trong cuốn sách này.
http://tuoitre.vn/Tuoi-tre-cuoi-tuan/Nguoi-duong-thoi/2791/nick-ut-voi-buc-anh%C2%A0vinh-quang-ca-doi.html#ad-image-0
Nick
Út với bức ảnh vinh quang cả đời
27/09/2003 12:35 (GMT +
7)
TTCN - Bức ảnh cô bé
Kim Phúc trong cảnh bom đạn ở Trảng Bàng đã làm nên tên tuổi Nick Út, là cột
mốc quan trọng trong sự nghiệp một nhà báo ảnh của anh. Pulitzer là giải thưởng
báo chí cao quí nhất của Mỹ, nhưng không phải tác phẩm, tác giả đoạt giải Pulitzer
nào cũng được tôn vinh "mãi về sau" như Nick Út và bức ảnh Kim Phúc.
Bởi, bức ảnh ấy là một trong những chân
dung cô đọng nhất về cuộc chiến tranh tàn bạo của Mỹ tại VN, làm thức tỉnh, lay
động bao trái tim người yêu hòa bình trên thế giới. Bức ảnh ấy đã được đăng
trên hàng nghìn tờ báo và được nhắc đi nhắc lại vài chục năm sau mỗi khi người
ta lần giở lại lịch sử, xem xét và rút ra bài học từ cuộc chiến tranh phi nhân
này.
Mùa xuân năm 1998, tôi
gặp Nick Út tại California trong chuyến đi triển lãm ảnh tại Mỹ. Anh đến lấy
tin và chụp ảnh với tư cách là phóng viên của AP - hãng thông tấn mà anh đã làm
việc từ năm 1965, khi mới 16 tuổi. Nick Út vui mừng gặp gỡ anh chị em trong
giới nhiếp ảnh từ quê nhà sang - những khách mời của Hội đồng nghệ thuật TP San
Francisco.
Từ trái: Đỗ Ngọc, Nick Ut, NSNA Lâm Tấn Tài, NSNA Đoàn Đức Minh tại nhà Nick Ut ở Monterey Park (California)
Chúng tôi có dịp đi chụp
ảnh cùng Nick Út, chứng kiến sự năng động, sức làm việc dẻo dai và sự kính
trọng của bạn bè đồng nghiệp người Mỹ dành cho người phóng viên gốc Việt đã trở
thành một tên tuổi lừng danh trong làng ảnh báo chí quốc tế sau khi đoạt
giải Pulitzer - giải thưởng báo chí lớn nhất của Mỹ - năm 1973 với bức ảnh chụp
bé gái Kim Phúc đang trần truồng kêu khóc, thân thể bị cháy sém vì bom napalm
trong một trận càn của Mỹ - ngụy ở Trảng Bàng (Tây Ninh).
Bức ảnh "Cô bé Napaln" đoạt giải Pulitzer - giải thưởng báo chí lớn nhất của Mỹ - năm 1973, làm nên tên tuổi Nick Ut
Nick Út mời chúng tôi về
căn nhà ấm cúng của anh ở Monterey
Park để trò chuyện, "nạp" một thoáng không khí
Việt trong ngôi nhà của một người đã xa quê đã gần 30 năm nhưng luôn thương nhớ
quê nhà.
Trong phòng làm việc của
Nick Út đầy ắp những hình ảnh đáng nhớ trong suốt sự nghiệp phóng viên ảnh của
anh. Ảnh treo trên tường, để trên bàn, chất đầy trong album, kệ sách. Treo trên
tường, ở vị trí trang trọng nhất vẫn là bức ảnh chụp cô bé Kim Phúc trong khói
lửa napalm.
Thỉnh thoảng Nick Út lại về VN.
Sáng 20-9-2003, một
ngày trước khi bay về Mỹ, tại căn nhà của người em gái ở Q.1 (TP.HCM), Nick Út
hớn hở khoe với tôi loạt hình anh mới chụp trong chuyến đi Hạ Long, Sa Pa, Tây
Ninh vừa qua. Nụ cười hồn nhiên của cô sơn nữ, trò chơi nghịch ngợm của những
cậu bé chăn trâu, ngõ nhỏ xưa cũ…, những hình ảnh của đời thường VN tưởng
"mòn" với những tay máy ở nhà bỗng tươi mới, sống động trong một ánh
sáng khác qua mắt nhìn thương nhớ của Nick Út và với lối thể hiện "hành
động" của một phóng viên ảnh báo chí.
Anh kể: "Tôi sống xa
quê, ở một đất nước phát triển, tốc độ sống nhanh, ồn ào…, về nhà nhìn cái gì
cũng như mới. Tối qua tôi có cuộc gặp gỡ, nói chuyện về nhiếp ảnh với anh chị
em trong Câu lạc bộ nhiếp ảnh Gia Định. Anh em trò chuyện, hát hò với nhau suốt
đêm, rất vui. Mong muốn giúp được gì đó cho bạn bè, đồng nghiệp ở quê nhà bằng
những hiểu biết, kinh nghiệm nghề nghiệp càng thúc đẩy tôi…".
Nick Ut và Kim Phúc trong cuộc gặp gỡ Nữ hoàng Anh Elizabeth II vào tháng 4-2002 tại cuộc triển lãm ảnh của anh tại Bảo tàng Khoa học London (Anh)
Với chiếc máy tính hiệu
Dell nhỏ xíu, Nick Út click cho tôi xem loạt ảnh về câu chuyện Kim Phúc. Những
hình ảnh từ lúc các em nhỏ chạy ra khỏi làng bị cháy, cảnh Nick Út dội nước cứu
Kim Phúc đang bị bỏng da, cháy thịt, cho đến Kim Phúc nay là đại sứ hòa bình
của UNESCO, đang sống cùng chồng con ở Canada; có cả ảnh Kim Phúc và Nick Út
trong cuộc gặp gỡ với Nữ hoàng Anh Elizabeth II vào tháng 4-2002 tại cuộc triển
lãm ảnh của anh ở Bảo tàng Khoa học London (Anh) - nơi đã mượn anh chiếc máy
ảnh Leica M2 (từng chụp bức ảnh Kim Phúc) để triển lãm trong suốt 20 năm…
*
Có thể nói rằng anh đã hưởng vinh quang nghề nghiệp cả đời chỉ với bức ảnh Kim
Phúc không?
-
Đúng là như vậy. 37 năm làm việc cho AP, chỉ với bức ảnh này tôi đã đón nhận
nhiều vinh dự, được đồng nghiệp quí trọng, được rất nhiều người biết đến. Nói
về ảnh chiến tranh VN, người ta luôn nhắc đến bức ảnh Kim Phúc. Nói về Kim
Phúc, người ta nhớ đến Nick Út. Trong số 100 tấm ảnh được ghi vào lịch sử thế
kỷ 20 do Trường đại học Columbia
biên chọn, bức ảnh Kim Phúc được xếp thứ 41.
*
Dường như anh, Kim Phúc và bức ảnh đã gắn bó với nhau như là số phận. Anh và
Kim Phúc có thường liên hệ với nhau?
-
Năm 1989, tôi gặp lại Kim Phúc lần đầu tiên ở Cuba khi cô ấy sang đó học tập. Sau
đó chúng tôi thường xuyên liên lạc với nhau. Hiện cô ấy đang sống cùng chồng và
hai con ở Toronto (Canada). Cô ấy cũng rất nổi tiếng,
là đại sứ hòa bình của UNESCO, đã viết hai cuốn sách, đã đi nhiều nơi để nói
chuyện về chiến tranh, gặp gỡ nhiều nguyên thủ quốc gia…
*
Làm việc cho các hãng thông tấn báo chí nước ngoài với trang bị hiện đại, với
áp lực cạnh tranh mạnh, anh thấy mình có khi nào... thua kém các đồng nghiệp Mỹ
và phương Tây?
-
Hãng AP trang bị cho chúng tôi phương tiện làm việc hiện đại nhất. Tôi làm việc
với máy ảnh, máy tính, điện thoại vệ tinh… Đang hành nghề bất cứ ở đâu, chỉ ba
phút sau từ hiện trường tôi có thể truyền ảnh về hãng qua mạng Internet. Áp lực
cạnh tranh mạnh về tin tức cũng khiến phóng viên năng động hơn. Làm việc với
các đồng nghiệp Mỹ và phương Tây, tôi không hề thấy mình thua kém mà rất hãnh
diện khi được đồng nghiệp trân trọng.
Theo
tôi, các phóng viên châu Á có cái nhìn, sức làm việc không thua các đồng nghiệp
phương Tây nhưng so về phương tiện hành nghề có phần hạn chế.
*
Việc sử dụng ảnh ở các hãng thông tấn, báo chí nước ngoài ra sao? Giá của một
tấm ảnh được sử dụng?
-
Mỗi tờ báo hay hãng thông tấn nước ngoài đều có biên tập viên ảnh, những người
này đều từng là phóng viên ảnh. Những tấm ảnh được chọn đăng thường là ảnh được
chụp như thế nào chứ không phải là ảnh ghi chép sự việc - trong đó yếu tố hành
động (action) được đề cao.
Thường
thì phóng viên ăn lương cố định chứ không hưởng nhuận bút, nhuận ảnh. Phóng
viên tự do thì nhận tiền nhuận ảnh tùy theo giá trị bức ảnh. Giá của một tấm
ảnh được đăng báo khoảng 100 USD, nhưng có thể dao động đến hàng triệu USD tùy
theo mức độ quan trọng của sự việc, sự kiện. Ví dụ bức ảnh chụp cảnh tai nạn
máy bay của Kennedy con có thể được trả tới 1 triệu USD.
*
Anh và gia đình có thường về thăm VN, anh đánh giá ra sao về những thay đổi ở
VN?
-
Vài năm tôi về VN một lần. Mỗi lần về tôi đều thăm quê Long An, thăm gia
đình Kim Phúc ở Tây Ninh, đi đây đó chụp ảnh. Thỉnh thoảng vợ con tôi cũng về
VN. Vợ tôi người gốc Bắc, hai con tôi - một trai một gái - đã trưởng thành. Một
đứa là thạc sĩ, một đứa là sinh viên, từng về VN học đại học ở Hà Nội. Hai đứa
đều khoái VN, thích món ăn VN và rất ghét ai nói xấu VN. Đất nước mình phát
triển, thay đổi quá nhiều, không chỉ tôi mà người VN nào cũng mừng. Mỗi lần về
VN tôi cảm thấy rất thoải mái. Tôi mong muốn khi nghỉ hưu sẽ về VN sống.
ĐỖ NGỌC
Băng rôn và tranh nhái ảnh "Bà cháu" treo trước dinh Thống Nhất, bị Văn phòng
.jpg)
