* Tam giác mạch mùa thu

(Tản mạn, đăng HTV 25/10/2014)

Đông - Tây Bắc mùa nào cũng đẹp, nhưng có lẽ đẹp nhất là mùa thu, mùa tam giác mạch bừng nở khắp nơi, trong thung lũng, lưng đồi hay ven cổng trời cao nguyên đá.

Xe chúng tôi đi theo những con đường đèo quanh co khúc khuỷu, những cua tay áo chóng mặt uốn quanh thung lũng, xoáy hình trôn ốc lên đỉnh đèo mây rồi lại vòng xuống men theo những dòng suối cạn phô bày những tảng đá muôn hình vạn trạng. Có thể ví nhan sắc của mùa thu vùng cao phía Bắc tựa vẻ đẹp của một người phụ nữ đỏng đảnh, vui buồn giận hờn đều đẹp. Vẻ đẹp của sương khói, nắng rực rỡ, mây mù, mưa phùn ảm đạm, rạng rỡ và lung linh hơn với những vạt hoa xuyến chi, ngũ sắc, tam giác mạch…

Hoa dại nở khắp nơi trên các cung đường. Mùa này, dân nhiếp ảnh, dân “phượt” đổ về Hà Giang, nơi tam giác mạch được trồng nhiều nhất, nở rộ nhất và đẹp nhất. Ngày cuối tuần, trên các nẻo đường, nhiều người dân từ các bản làng xa xôi đổ về chợ phiên. Đây là "ngày hội", dịp mua sắm, dạo chợ, hẹn hò của các bạn trẻ. Ở mỗi bức ảnh chụp mùa này, kiểu gì cũng thấy có sắc hoa trong ảnh. Hoa dưới bước chân những cô gái H’mông rộn ràng váy áo mới về chợ phiên gặp ở đỉnh đèo Mã Pí Lèng. Ngắm hoa, ngắm người phải bật thốt lên: “Các cô gái vùng cao ngày nay đẹp quá, dáng vóc chả thua gì người mẫu thời trang!”. Váy áo, thắt lưng, khăn đội đầu…vẫn màu sắc truyền thống của rừng của núi ngàn đời nhưng kiểu dáng, cách phục trang đã khác xưa. Sự duyên dáng, vẻ đẹp trong veo rừng núi của một thẩm mỹ đã nhiều ý tứ. Những bước chân trần thon dài tuổi dậy thì đẹp như tre ngà. Mắt nhìn dưới vành khăn cũng khác thời thanh xuân của mẹ và bà, e thẹn nhưng tươi vui và có phần tinh nghịch. Cuộc sống phát triển, điện đường trường trạm, giao thương kinh tế giữa miền xuôi và miền ngược ngày càng tăng đã tác động đáng kể cuộc đời những cô Pao bớt đi sắc màu u ám.

Chúng tôi reo lên khi bắt gặp những đồng hoa xuyến chi và tam giác mạch trải dài hai bên đường dẫn đến thung lũng Sủng Là (huyện Đồng Văn, Hà Giang). Nơi đây có làng du lịch, nguyên là bản người dân sinh sống lâu đời, có những ngôi nhà cổ trình tường đất, hàng rào đá, là bối cảnh trong bộ phim nổi tiếng đoạt giải Cánh Diều Vàng 2005 – Chuyện của Pao.

Từ cổng trời Quản Bạ (thị trấn Tam Sơn, Hà Giang) nhìn xuống thung lũng phía dưới, ruộng bậc thang như những lượn sóng vàng, chen vài vuông “khăn hoa” tam giác mạch. Sau mùa gặt, người dân thường tranh thủ xen canh hoa, chỉ ba tháng là thu hoạch. Hoa nở rộ và có màu đẹp nhất vào tháng 10 tháng 11. Cánh hoa tam giác mạch có hình chóp nón, giữa ba mặt tam giác là một hạt mạch. Có lẽ tên “tam giác mạch” ra đời từ đây. Người dân địa phương lấy bột của quả tam giác mạch để làm bánh hoặc trộn với hạt ngô để nấu rượu, hay làm thức ăn cho gia súc… Vài năm gần đây, tam giác mạch trở thành “sản phẩm” du lịch đặc biệt, điểm đến của hầu hết các tour mùa thu Đông - Tây Bắc.

Đi qua nhiều vạt, đồng hoa tam giác mạch nhưng cái vẫy tay xin đi nhờ xe của cô gái Nhật Naoko trên đường vào thị trấn Đồng Văn đã dẫn chúng tôi đến một đồng hoa tam giác mạch lộng lẫy trên sườn núi. Naoko đến Hà Giang một mình, theo tiếng gọi của một mùa hoa Việt Nam. Lang thang bằng xe ôm, kỳ công hỏi thăm cô đã khám phá ra đồng hoa trong mơ ấy và sốt sắng dẫn chúng tôi men theo triền núi leo lên.

Có những vẻ đẹp khiến ta phải lặng đi. Là cảm giác của tôi và các bạn đồng hành khoảnh khắc ấy, khi nhìn thấy thảm hoa tam giác mạch phớt hồng lung linh trong nắng gió giữa bốn bề rừng núi xanh thẳm. Như một chiếc khăn quàng hoa dịu dàng, mềm mại và kiêu sa. Chỉ có vẻ đẹp của hoa, sự thanh thản trong tâm hồn, những tiếng cười trong trẻo của chúng tôi giữa đồng hoa khoảnh khắc dần hoàng hôn ấy. Những ồn ào, áp lực của đời sống, công việc nơi phố thị tan biến đâu mất. Những nụ cười tươi tắn như hoa bên hoa, màu sắc của váy áo khăn tung tăng như không có tuổi giữa hoa, an nhiên, vô tư lự.

Chúng ta chia sẻ với nhau nhiều điều trong cuộc sống, những buồn vui hỉ nộ ái ố, nhưng ít có cơ hội chia sẻ cùng nhau những phút giây thanh thản giữa thiên nhiên tươi đẹp. Chia sẻ cùng nhau vẻ đẹp của những bông hoa, nụ cười, hay thậm chí chỉ là những khoảnh khắc lặng im thảnh thơi bên nhau, cảm nhận có nhau… cũng là hoa của tình bạn, tình yêu trong cuộc sống chúng ta. Như giữa cao nguyên đá vôi, đá tai mèo lởm chởm, vẫn bừng lên vẻ đẹp của loài hoa trắng phớt hồng tam giác mạnh. Mỏng manh mà mạnh mẽ một vẻ đẹp, một sức sống.

Nhớ một mùa hoa, một mùa đàn bà liêu xiêu giữa mây trắng bồng bềnh thung lũng…